Rose Gottemoeller*: Prezydent Rosji grozi światu bronią jądrową już od długiego czasu. Robi to w sposób bardzo nieostrożny, nie zważa na eskalacyjny charakter takich słów, lekceważy wyjątkowe zagrożenie, jakie niesie za sobą użycie broni nuklearnej.
Osobiście groźby Władimira Putina traktuję poważnie. Wszystkiego można się spodziewać – mieliśmy przecież nadzieję, że nie dojdzie do inwazji na Ukrainę, a jednak do niej doszło. Rosjanie postępują tam w sposób wyjątkowo, wyjątkowo okrutny, cierpią zwykli cywile, dlatego też możemy mieć obawy, że dojdzie do użycia broni chemicznej, biologicznej, a nawet jądrowej. Jeśli chodzi o dwa pierwsze rodzaje broni — Putin stosuje typową taktykę i oskarża NATO o przygotowywanie ataków z jej użyciem. To może naturalnie oznaczać, że sam ma takie plany.
Czy grozi nam III wojna światowa?
Czy użycie broni jądrowej, niezależnie od jej rodzaju, siły i miejsca użycia, doprowadzi automatycznie do wybuchu wojny atomowej?
Priorytetem NATO jest uniknięcie wybuchu III wojny światowej i pojedyncze użycie broni nuklearnej nie musi od razu do niej doprowadzić. Z drugiej strony globalne oburzenie musi osiągnąć wówczas zupełnie nowy poziom, nawet jeśli będziemy mieli do czynienia jedynie z demonstracyjnym zdetonowaniem taktycznej bomby jądrowej nad Morzem Czarnym w celu wystraszenia Ukraińców. Nawet wówczas należy odpierać działania Putina w każdy możliwy sposób, tyle że priorytetem musi pozostać zapobieżenie szerszemu użyciu broni nuklearnej.
Potencjalnie mówimy tu przecież o globalnej katastrofie, nie bez powodu taką broń nazywa się bronią masowego rażenia. Ostatni raz w działaniach wojennych broń jądrowa użyta była niemal 80 lat temu. Jeśli Putin zdecyduje się na jej zastosowanie, będzie to złamanie tabu i kolejny dowód na to, że w Rosji dzieje się bardzo źle.
Więcej informacji pod materiałem wideo:
Czy należy zakładać, że nawet jeśli broń jądrowa nie zostanie użyta, to wydarzenia ostatnich tygodni i tak doprowadzą do nowego, nuklearnego wyścigu zbrojeń?
Rosja nadal nie wycofała się z układu o redukcji zbrojeń strategicznych (Nowy START – red.). W mojej opinii musimy zrobić wszystko, by zapobiec proliferacji broni nuklearnej. Argumentów jest wiele, niektóre bardzo pragmatyczne. Zauważmy, że inwestowanie w taką broń to poniekąd marnotrawienie pieniędzy. broń nuklearna to rzecz, której nie da się, ot tak, użyć, więc latami się ją tylko składuje.
A przecież każdy kraj, każda armia ma tyle innych ważnych wydatków – konwencjonalna modernizacja, pensje, emerytury. I to naprawdę jest dobry powód, aby nie angażować się w nuklearny wyścig zbrojeń. W obecnej sytuacji musimy dołożyć wszelkich starań, aby Rosja trzymała się postanowień Nowego START-u i sądzę, że jeśli Putin nie będzie zachowywał się odpowiedzialnie, to będziemy musieli zacząć współpracować z Chinami, by utrzymać reżim nierozprzestrzeniania broni nuklearnej.
Czy drzwi do NATO są zamknięte dla Ukrainy?
Wołodymyr Zełenski mówi teraz publicznie, że w jego oczach te drzwi nie są całkowicie otwarte, więc sądzę, że zamierza dogadywać się z Rosjanami. W mojej opinii NATO pozostawia te drzwi otwarte, ale należy pamiętać, że wejście do sojuszu to proces, niejednokrotnie długi proces i to nie może dziwić. Uważam, że uzasadniona jest strategiczna cierpliwość. Nawet niektóre zachodnie kraje musiały długo poczekać na przyjęcie – spójrzmy chociażby na Hiszpanię. Kraj ten jest w NATO dopiero od 1982 r.
"Szkoła Putina": okrucieństwa rosyjskiej armii w Ukrainie
Czy zaskakuje panią brutalność działań wojsk rosyjskich w Ukrainie?
To jest "szkoła Putina". Wygląda na to, że to po prostu jego sposób na prowadzenie wojen. Czeczenia, Syria – prezydent Rosji równał wszystko z ziemią, aby "uratować" te państwa. I tę samą logikę stosuje dziś w Ukrainie. Naturalnie w mojej opinii to zupełne szaleństwo – "szkoła Putina", jak mówiłam.
Co według pani czeka Ukrainę i resztę świata?
Staram się trzymać promyków nadziei, które się pojawiły. Przede wszystkim zauważyć należy, że Putin przestał ostatnio używać wyrażenia "denazyfikacja". Wydaje się więc, że porzucił plan obalenia rzekomego reżimu w Ukrainie. Po drugie, podoba mi się to, co działo się w świecie dyplomacji. Cieszy fakt, że doszło do ważnych rozmów – z Putinem rozmawiali prezydent Francji Emmanuel Macron, kanclerz Niemiec Olaf Scholz, w Moskwie był prezydent Izraela Naftali Bennett, w Turcji z szefem rosyjskiego MSZ Siergiejem Ławrowem rozmawiał szef ukraińskiej dyplomacji Dmytro Kułeba.
To istotne znaki. Wygląda na to, że zarówno Putin, jak i Zełenski są skłonni dojść do jakiegoś kompromisu, ale trzeba pamiętać, że prezydent Zełenski będzie pilnował, aby kompromis ten był do zaakceptowania przez Ukraińców. W końcu Ukraina jest demokracją, Rosja nie.
Wojna w Ukrainie z oczywistych przyczyn budzi szczególne obawy Polaków.
W momencie, gdy noga rosyjskiego żołnierza stanie na polskiej ziemi, uruchomiony zostanie artykuł 5 traktatu północnoatlantyckiego i NATO odpowie na ruch Władimira Putina. On o tym wie i w mojej opinii wystarczająco go to odstrasza. Zwłaszcza że nie da się ukryć, iż jego siły zbrojne słabo sobie radzą w Ukrainie. Kończy się amunicja, ci ludzie są wykończeni, to wojsko jest wykończone.
Rosjanie proszą Chińczyków o posiłki typu MRE (posiłki gotowe do spożycia – przyp. red.), bo żołnierze po prostu głodują. To nie są silne wojska, z którymi niestety mieli do czynienia Polacy w czasie II wojny światowej. Zaatakowanie państwa członkowskiego NATO skończyłoby się, najzwyczajniej w świecie, kompletną katastrofą dla Rosji. Przy okazji chciałabym podziękować wszystkim w Polsce, całemu społeczeństwu, całemu rządowi za nieocenioną pomoc dla Ukraińców w tych trudnych czasach. Jestem pełna podziwu.
* Rose Eilene Gottemoeller (ur. 1953) – amerykańska dyplomatka, w latach 2012-2016 podsekretarz ds. kontroli zbrojeń i bezpieczeństwa międzynarodowego w Departamencie Stanu USA, a następnie w latach 2016-2019 zastępczyni sekretarza generalnego NATO.
Dziękujemy, że jesteś z nami. Zapisz się na newsletter Onetu, aby otrzymywać od nas najbardziej wartościowe treści.
6 tys.
